Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Φιλελεύθερος», σε πολυσέλιδο έγγραφο του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, υπό τον τίτλο: «Η κατάργηση του συστήματος εγγυήσεων και η εκπόνηση ενός Συμφώνου Φιλίας και Ασφάλειας», αποδεικνύεται ο παράνομος χαρακτήρας του συστήματος εγγυήσεων στο σημερινό διεθνές σύστημα δικαίου, καθώς και του ΟΗΕ και το γεγονός ότι η Τουρκία έχει παραβιάσει τη Συνθήκη Εγγυήσεων.
Στο έγγραφο τονίζεται: «Εάν το καθεστώς εγγυήσεων και κατοχής παραμείνει (και μετά από μια συμφωνία για λύση του Κυπριακού), τότε η Κύπρος ως μέλος της ΕΕ θα είναι προτεκτοράτο μιας τρίτης δύναμης ευρισκόμενης εκτός της Ένωσης. Αυτή η ξεκάθαρη θέση αποτελεί βασικό πυλώνα του ελληνικού δόγματος για την Ασφάλεια».
Η θέση της Ελλάδος, όπως την αναδεικνύει ο κ. Κοτζιάς, είναι πως «τα δύο αυτά ζητήματα, εγγυήσεις και κατοχή, είναι για μας θεμελιακά», και επισημαίνεται ότι δεν είναι κάποιες από τις διεκδικήσεις του ελληνισμού που μπορούν να... εξισορροπηθούν με την ικανοποίηση άλλων αιτημάτων.
Μέσα από το έγγραφο διαμηνύεται πως η Ελλάδα δεν εκβιάζεται και αφήνονται αιχμές κατά κάποιων φιλότουρκων που επιχειρούν να υπονομεύσουν την ελληνική θέση. Δεν είναι τυχαίο, σημειώνεται, ότι ορισμένοι μεθοδεύουν τη διαμόρφωση μιας «λύσης» εφ' όλων των κεφαλαίων εκτός των εγγυήσεων και των κατοχικών στρατευμάτων.
Στη δε συνέχεια, σημειώνεται, επιδιώκουν να παρουσιάσουν μια τέτοια λύση ως τόσο «πετυχημένη και εξαιρετική» που δεν θα «επιτρέπεται» ή και δεν θα «αξίζει τον κόπο» να μην προχωρήσει η υλοποίησή αυτής «της λύσης» εξαιτίας διαφωνιών στο θέμα εγγυήσεις/κατοχικά στρατεύματα.
Στο έγγραφο Κοτζιά, που αποτελεί ένα εργαλείο για τις διπλωματικές πρωτοβουλίες Ελλάδος και Κύπρου, τονίζεται πως το κύριο που επιδιώκεται από πλευράς Άγκυρας είναι η διασφάλιση σημαντικών τουρκικών συμβολισμών, δυνατοτήτων πρόσβασης και παρουσίας επί των εδαφών, «προκειμένου να ελέγχουν την Κύπρο ακόμα και μετά την 'λύση''».
Στο έγγραφο επαναλαμβάνεται η πρόταση για ένα σύστημα ασφάλειας και διεθνούς φιλίας της Κύπρου, για τον πληθυσμό της συνολικά, την οποία θεωρεί ως τη μόνη ρεαλιστική, θετική πρόταση.