Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν μάλλον ειλικρινής όταν απαντώντας σε ερώτηση για την ημερομηνία των εκλογών επέλεξε να μην απόλυτος και κατηγορηματικός ως προς το εάν θα γίνουν πρόωρα.
Και αυτό γιατί η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ έχει συνυπολογίσει πολλές και όχι πάντα συγκλίνουσες δυναμικές στην πορεία προς τις κάλπες. Δυναμικές και παραμέτρους που κάνουν εξαιρετικά σύνθετη την εξεύρεση της σωστής ισορροπίας και κατ’επέκταση της σωστής ημερομηνίας.
Οι παράμετροι αυτοί είναι οι ακόλουθες: ο χρόνος επικύρωσης της συμφωνίας με την ΠΓΔΜ και εάν μετά από αυτήν ο Πάνος Καμμένος και οι ΑΝΕΛ θα συνεχίσουν να στηρίζουν την κυβέρνηση. Ο εκτιμώμενος αντίκτυπος από τις ευρωεκλογές αλλά και τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Το τι ακριβώς θα γίνει με τα μέτρα που προβλέπονται και εάν η κυβέρνηση θα πετύχει την αναστολή των μέτρων όπως η μείωση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις. Το ενδεχόμενο νέων εκλογών το 2020 μετά από πιθανή αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ειδικά το τελευταίο δεν πρέπει να το υποτιμάμε. Στις αρχές του 2020 θα έχουμε εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Η κυβέρνηση έχει πει ότι θεωρεί ότι πρέπει να επανεκλεγεί ο Προκόπης Παυλόπουλος. Η αντιπολίτευση, που όταν γίνει η διαδικασία εκλογής το 2020, είναι πιθανό να έχει άλλη γνώμη ως προς το πρόσωπο που θα πρέπει να έχει το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα, ενώ θα κριθούν και από το εάν ο ίδιος ο κ. Παυλόπουλος θα δεχτεί να είναι εκ νέου υποψήφιος. Εάν δεν υπάρξει η αναγκαία ευρύτερη συναίνεση τότε είναι πιθανό να πάμε σε εκλογές.
Η συμφωνία με την ΠΓΔΜ ως όριο για τους ΑΝΕΛ
Ως προς το ζήτημα των ΑΝΕΛ εδώ τα πράγματα είναι ανοιχτά. Εάν μέχρι το τέλος της χρονιά οι βόρειοι γείτονές μας έχουν ολοκληρώσει τις συνταγματικές αλλαγές τότε τον Ιανουάριο ή λίγο αργότερα θα έρθει στην ελληνική Βουλή η επικύρωση της συμφωνίας. Ο Πάνος Καμμένος έχει πει ότι θα καταψηφίσει, αν και δεν είναι βέβαιο ότι θα τον ακολουθήσει το σύνολο της κοινοβουλευτικής ομάδας του.
Η κυβέρνηση θεωρεί δεδομένη την καταψήφιση, αλλά εκτιμά ότι με τη βοήθεια όσων βουλευτών (π.χ. από το Ποτάμι) δεν έχουν τοποθετηθεί αρνητικά στη συμφωνία θα μπορέσει να την εγκρίνει.
Όμως στη συνέχεια θα είναι πολύ δύσκολο για τον Πάνο Καμμένο να συνεχίζει να στηρίζει την κυβέρνηση. Υπό μία έννοια θα ήταν ακόμη και αυτοκτονικό πολιτικά εάν αναλογιστούμε την πολύ μεγάλη δυσαρέσκεια της βάσης των ΑΝΕΛ για τη συμφωνία Τσίπρα – Ζάεφ.
Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν δύο ενδεχόμενα:
Είτε η κυβέρνηση να πάρει ξανά ψήφο εμπιστοσύνης στηριζόμενη σε βουλευτές που θα μετακινηθούν σε αυτή, κύρια από το Ποτάμι αλλά και πιθανές διαφοροποιήσεις βουλευτών των ΑΝΕΛ. Άλλωστε, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πρόσφατα θεώρησαν ότι η υπουργοποίηση της κ. Παπακώστα έγινε ακριβώς για να μπορεί να έχει η κυβέρνηση, εάν χρειαστεί μια επιπλέον ψήφο υπέρ της.
Είτε θα είναι η ευκαιρία για τον πρωθυπουργό να αποπειραθεί μια «ηρωική έξοδο» και μάλιστα με δυνατότητα να αποδώσει και την ευθύνη στον μέχρι τότε συγκυβερνήτη του.
Επιπλέον, θα κάνει εκλογές πριν τις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές άρα και τον όποιο αρνητικό αντίκτυπό τους. Ειδικά μάλιστα εάν δεν έχει ευοδωθεί η διαπραγμάτευση για την αποφυγή της μείωσης των συντάξεων θα μπορούσε να πάει σε εκλογές χωρίς μεγάλη συσσωρευμένη δυσαρέσκεια και με τη δυνατότητα να το εντάξει στις υποσχέσεις. Από την άλλη, θα κάνει εκλογές όχι με δική του επιλογή και πριν ξεδιπλώσει πλήρως την προεκλογική εκστρατεία.
Οι τριπλές εκλογές ως «παράθυρο ευκαιρίας»
Το δεύτερο παράθυρο ευκαιρίας είναι ο Μάιος. Παρά τα μεγάλα οργανωτική προβλήματα που θα δημιουργούσε η διεξαγωγή όλων των εκλογών μαζί, ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθούσε σε μια τέτοια περίπτωση να εκμεταλλευτεί τη δυνατότητα διασποράς της ψήφου διαμαρτυρίας στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές, να υποχρεώσει τα άλλα κόμματα να κατανείμουν τους κομματικούς τους μηχανισμούς στις διαφορετικές εκλογικές μάχες, και ευελπιστεί ότι θα μπορούσε να έχει ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια τέτοια επιλογή θα μπορούσε να έχει ξεδιπλώσει ένα μέρος των προεκλογικών «παροχών» της και να υπόσχεται μερικές ακόμη. Επιπλέον, θα απέφευγε και εδώ το ενδεχόμενο να πάει σε εκλογές έχοντας περάσει προηγουμένως από μια εκλογική ήττα.
Και στις δύο περιπτώσεις πρόωρων εκλογών ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να έχει και ένα σχετικά εύλογο χρόνο για να σταθμίσει τι πρέπει να κάνει στη διαδικασία εκλογής του ΠτΔ σε συνάρτηση με το αποτέλεσμα των εκλογών αλλά και τη συνολική του στρατηγική.
Υπέρ και κατά της ολοκλήρωσης της τετραετίας
Από εκεί και πέρα υπάρχει πάντα και το ενδεχόμενο όντως η κυβέρνηση να ολοκληρώσει την τετραετία, με ή χωρίς τη στήριξη των ΑΝΕΛ. Σε αυτή την περίπτωση, ιδίως εάν είχε κάποια θετική διευκόλυνση από τους «θεσμούς» στο θέμα των συντάξεων, θα προσπαθούσε να οικοδομήσει συστηματικά ένα αφήγημα παροχών, έστω και λελογισμένων, να παρασύρει και την αξιωματική αντιπολίτευση σε αυτή την κατεύθυνση και να μπορέσει να διευρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο την εκλογική επιρροή και να μειώσει την απόσταση από τη ΝΔ. Μια τέτοια κατεύθυνση θα κρατούσε ικανοποιημένο και το μηχανισμό του ΣΥΡΙΖΑ που δεν θέλει να εγκαταλείψει τόσο εύκολα την εξουσία.
Βέβαια, μια τέτοια επιλογή έχει και τους κινδύνους της. Καταρχάς, ποτέ κυβέρνηση δεν μπόρεσε να αντέξει αρνητικό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές και το φθινόπωρο να πάει καλά. Και το 2009 και το 2014 τα κυβερνητικά κόμματα που έχασαν στις ευρωεκλογές δεν μπόρεσαν να κερδίσουν τις επόμενες βουλευτικές. Μόνη εξαίρεση οι ευρωεκλογές του 1999, όταν το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε πάνω από 3 μονάδες πίσω από τη ΝΔ, αλλά παρ’ όλα αυτά κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές του Απριλίου του 2000.
Έπειτα, όσο περισσότερο μένει στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να έχει τη δυνατότητα να πάρει μέτρα αλλά ταυτόχρονα διαρκώς θα υφίσταται και τη φθορά από τις πολιτικές του και αυτό τελικά να σημαίνει μεγαλύτερο εκλογικό κόστος. Επιπλέον, σε αυτή την περίπτωση θα κάνει εκλογές πολύ κοντά στις Προεδρικές, ώστε να μπορεί μετά να κάνει χειρισμούς πάνω σε αυτές.
Όλα αυτά δείχνουν τους δύσκολους υπολογισμούς που καλείται να κάνει το ηγετικό δυναμικό του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, μέσα σε ένα τοπίο όπου η κυβέρνηση διαπιστώνει ότι η «έξοδος από τα μνημόνια» χωρίς μέτρα και πολιτικές που να αλλάζουν την καθημερινότητα των πολιτών, δεν της πιστώνεται και ακριβώς ως επιτυχία.