Νέο χάρτη των ιστορικών σπουδών στην Ελλάδα θα παρουσιάσει σύντομα το υπουργείο Παιδείας. Με αυτόν φιλοδοξεί να αλλάξει τη φιλοσοφία της διδασκαλίας του μαθήματος στα σχολεία, με ένα νέο αναλυτικό πρόγραμμα από τη Γ΄ τάξη του Δημοτικού έως την Α΄ τάξη του Λυκείου.
Για τη Β΄ τάξη του Λυκείου το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής έχει ήδη έτοιμη την πρότασή του, που όμως δεν αναμένεται να παρουσιαστεί ακόμη και σίγουρα όχι πριν ψηφιστεί (εάν ψηφιστεί), το νέο εξεταστικό σύστημα του υπουργείου Παιδείας.
Πάντως ιστορικοί κάνουν λόγο για ένα «παραφουσκωμένο» πρόγραμμα σπουδών στη διδασκαλία της Ιστορίας, με πολύ περισσότερα κεφάλαια σχετικά με τη διεθνή Ιστορία (κοινωνική και πολιτισμική) και τη σύγχρονη πλευρά της και λιγότερη ελληνική και μεσαιωνική.
Οσον αφορά την ελληνική Ιστορία ωστόσο, δίνεται περισσότερη έμφαση στα γεγονότα που συνδέονται με τον εμφύλιο πόλεμο (και γενικά τη δεκαετία του 1940), αλλά και μετέπειτα τις περιόδους δικτατορίας, μεταπολίτευσης κ.λπ. Στο παρελθόν τα κεφάλαια αυτά υπήρχαν στο σχολικό πρόγραμμα, αλλά δεν διδάσκονταν σχεδόν ποτέ, γιατί βρίσκονταν στο τέλος της διδακτικής ύλης.
Στα νέα αναλυτικά προγράμματα όμως οι μαθητές θα μαθαίνουν πλέον και τα βασικά κεφάλαια της σύγχρονης παγκόσμιας Ιστορίας: συγκρούσεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, εμφυλίους πολέμους και εθνικισμό (Γιουγκοσλαβία), στρατιωτικές επεμβάσεις (Πόλεμος του Κόλπου, εισβολή σε Ιράκ και Αφγανιστάν), θρησκευτικός ριζοσπαστισμός (11η Σεπτεμβρίου, ισλαμική τρομοκρατία), προσφυγική κρίση και ξενοφοβία. Αλλά και μεταπολεμική Δικαιοσύνη και γερμανικές αποζημιώσεις. Παράλληλα προτείνεται βαθμολόγηση κυρίως βάσει της συμμετοχής σε ομαδικές εργασίες, «θεματικούς φακέλους» και «εργαστήρια Ιστορίας» στα σχολεία.
Το Προσφυγικό
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα νέα προγράμματα σπουδών στο θέμα του Προσφυγικού, με κεφάλαια για τη «σύγχρονη μετανάστευση προς την Ελλάδα» και περιεχόμενο «η Ελλάδα ως χώρα υποδοχής μεταναστών και μεταναστριών από τα Βαλκάνια και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Δικαιώματα και νομοθεσία. Προβλήματα, διαψεύσεις, προσωπικές ιστορίες και μαρτυρίες. Η προσφυγική κρίση».
Η νέα πρόταση για την Ιστορία διατηρεί τον «σπειροειδή» κύκλο σπουδών (αρχαία, μεσαιωνική, νεότερη εποχή), αλλά δύο φορές αντί για τρεις (σήμερα διδάσκεται επαναληπτικά τρεις φορές, μία στο Δημοτικό, μία στο Γυμνάσιο και μία στο Λύκειο). Το σημείο αυτό αποτέλεσε θέμα αντιπαράθεσης στο παρελθόν, καθώς η επιτροπή ήθελε να μην επαναλαμβάνεται ο ίδιος αυτός κύκλος των σπουδών.
Γενικά, η πρόταση της επιτροπής θέλει τον ιστορικό στο σχολείο να απομακρύνει τον… φακό του από την τοπική ιστορία της Ελλάδας και να επικεντρώνει στις σχέσεις της με την ευρωπαϊκή και τη βαλκανική Ιστορία. Προβάλλεται το «πολυπολιτισμικό» μοντέλο και η «ανεκτική εθνική ταυτότητα, η οποία θα είναι απαλλαγμένη από μισαλλοδοξία και ξενοφοβία».
Κατεύθυνση για το Δημοτικό είναι η σύνδεση των ελληνικών μύθων με τους μύθους άλλων λαών, με τη διδασκαλία της μυθολογίας (όπου π.χ. ο μύθος του Κύκλωπα βρέθηκε ακόμη στη Φινλανδία, στην Ιρλανδία, στην Ισλανδία, στη Γροιλανδία, στις Ινδίες, στην Κίνα). Ακόμη προτείνεται η ερμηνευτική αποδέσμευση των μύθων αυτών «από τις πολιτικές, στρατιωτικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές διαδικασίες των προϊστορικών κοινωνιών».
Με έμφαση στις σημαντικές τεχνολογικές, κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές και λιγότερο στην εξέταση συγκεκριμένων προσώπων ή γεγονότων, με την εξαίρεση της ίδρυσης του ελληνικού κράτους και των δύο παγκοσμίων πολέμων.
Το πλαίσιο των νέων αναλυτικών προγραμμάτων που προτείνεται στην Ιστορία είναι:
- n Διασύνδεση της ελληνικής Ιστορίας με την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια και κυρίως με την Ιστορία των βαλκανικών και μεσογειακών λαών.
- n «Focus» στις μη προνομιούχες κοινωνικά ομάδες (π.χ. στη γυναίκα, στο παιδί, στα άτομα με αναπηρία, στις θρησκευτικές μειονότητες), με στόχο την «καλλιέργεια ανθρωπιστικών και δημοκρατικών αξιών».
- n Σύνδεση με τα μουσεία, τα ιστορικά μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους.
Στην Α» Λυκείου, λαμβάνοντας υπόψη τη δηλωμένη πρόταση για επέκταση της υποχρεωτικής φοίτησης κατά ένα έτος και τη συνολικότερη αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση προτείνεται η Α» Λυκείου να καλύπτει την περίοδο από το 1880 ώς σήμερα. Ξεκινάει από τον «καπιταλισμό ως παγκόσμιο ζήτημα» (6-8 ώρες), Β» Παγκόσμιος Πόλεμος (6-8 ώρες), ο Ψυχρός Πόλεμος (11-13 ώρες), το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και οι νέες συγκρούσεις (6-8 ώρες).
Υποχρεωτικοί φάκελοι «Η αποκατάσταση των προσφύγων του «22» και «Ο ναζισμός και τα θύματά του».